DIGIPIN आपल्या सर्वांसोबत असं कधी ना कधी घडतंच. आपण ऑनलाईन काहीतरी ऑर्डर करतो आणि डिलिव्हरी बॉय आपल्याला पत्ता विचारण्यासाठी चार वेळा फोन करतो. “दादा, गल्ली नंबर किती?”, “तुमचं घर मंदिराच्या मागे आहे की पुढे?” असे प्रश्न ऐकून आपण वैतागतो. पण आता ही डोकेदुखी कायमची संपणार आहे, कारण भारतीय टपाल खातं (India Post) आता पूर्णपणे ‘हायटेक’ झालंय. त्यांनी एक अशी जबरदस्त सिस्टीम आणली आहे, ज्यामुळे तुमचा पत्ता शोधण्यासाठी कोणालाही त्रास होणार नाही. या नव्या सिस्टीमचं नाव आहे – डिजीपिन (DIGIPIN)!
चला तर मग, सोप्या भाषेत समजून घेऊया की हा ‘डिजीपिन’ म्हणजे नेमका काय प्रकार आहे आणि तो आपलं आयुष्य कसं सोपं करणार आहे.
काय आहे डिजीपिन (What is DIGIPIN)?
सोप्या भाषेत सांगायचं तर, डिजीपिन (DIGIPIN) म्हणजे तुमचा ‘डिजिटल ॲड्रेस’ (Digital Address). ही एक नवीन आणि अत्यंत अचूक पत्ता शोधणारी प्रणाली आहे. भारतीय टपाल खात्याने आयआयटी हैदराबाद (IIT Hyderabad) आणि इस्रो (ISRO) यांसारख्या प्रतिष्ठित संस्थांसोबत मिळून ही प्रणाली विकसित केली आहे.
या प्रणालीमध्ये संपूर्ण भारताला ४ मीटर बाय ४ मीटरच्या छोट्या-छोट्या चौकोनी भागांमध्ये (Grids) विभागण्यात आलं आहे. विचार करा, तुमच्या घराचा अंगणाचा भाग सुद्धा एका स्वतंत्र चौकोनात बसेल. या प्रत्येक चौकोनाला एक युनिक ओळख दिली गेली आहे, जो १० अंकी अक्षरे आणि आकड्यांपासून बनलेला एक कोड आहे. याच कोडला ‘डिजीपिन’ म्हणतात. हा कोड तुमच्या जागेच्या अक्षांश आणि रेखांश (Latitude and Longitude) यावर आधारित असल्यामुळे तो अत्यंत अचूक असतो.
यामुळे आता एखाद्या अरुंद गल्लीतील किंवा मोठ्या सोसायटीतील तुमचं नेमकं घर शोधणं अगदी सोपं होणार आहे.
पिन कोड आणि डिजीपिनमध्ये काय फरक आहे? (Difference between PIN Code and DIGIPIN)
आपल्या मनात पहिला प्रश्न येतो की, आपल्याकडे आधीपासूनच पिन कोड (PIN Code) आहे, मग या डिजीपिनची काय गरज? तर या दोन्हींमध्ये जमीन-अस्मानाचा फरक आहे.
- पिन कोड (PIN Code): हा ६ अंकी आकड्यांचा कोड असतो, जो एका मोठ्या परिसरासाठी (उदा. एक संपूर्ण पोस्ट ऑफिस कार्यक्षेत्र) वापरला जातो. पिन कोड तुम्हाला फक्त त्या भागापर्यंत पोहोचवतो, तुमच्या घराच्या दारापर्यंत नाही.
- डिजीपिन (DIGIPIN): हा १० अंकी अक्षरे आणि आकड्यांचा (Alphanumeric) कोड आहे. हा फक्त ४x४ मीटरच्या भागाची ओळख सांगतो. म्हणजेच, तो तुम्हाला थेट तुमच्या घराच्या अचूक जागेपर्यंत (Exact Location) पोहोचवतो.
थोडक्यात सांगायचं तर, पिन कोड म्हणजे शहराचा पत्ता आणि डिजीपिन म्हणजे त्या शहरातील तुमच्या घराचा अचूक डिजिटल पत्ता!
तुमचा डिजीपिन कसा मिळवाल? (How to Generate Your DIGIPIN)
स्वतःचा डिजीपिन तयार करणं खूप सोपं आहे. यासाठी तुम्हाला खालील स्टेप्स फॉलो कराव्या लागतील:
- सर्वात आधी भारतीय टपाल खात्याच्या अधिकृत डिजीपिन वेबसाईटवर जा: https://dac.indiapost.gov.in/mydigipin/home
- वेबसाईट ओपन झाल्यावर, ती तुमच्या डिव्हाईसचं (फोन किंवा कॉम्प्युटर) लोकेशन वापरण्यासाठी परवानगी मागेल. इथे तुम्हाला ‘Allow’ किंवा ‘परवानगी द्या’ यावर क्लिक करावं लागेल.
- तुम्ही परवानगी देताच, तुमच्या सध्याच्या लोकेशननुसार तुमचा युनिक १० अंकी डिजीपिन स्क्रीनवर तयार झालेला दिसेल.
हाच तुमचा कायमस्वरूपी डिजिटल ॲड्रेस असेल, जो तुम्ही कुठेही वापरू शकता.
डिजीपिनचा वापर कुठे होणार?
डिजीपिनमुळे फक्त कुरिअर आणि पार्सल डिलिव्हरीच सोपी होणार नाही, तर त्याचे अनेक फायदे आहेत.
- कुरिअर आणि लॉजिस्टिक्स (Courier and Logistics): कुरिअर कंपन्यांना अचूक पत्त्यावर डिलिव्हरी करणं सोपं होईल.
- ई-कॉमर्स (E-commerce): ॲमेझॉन, फ्लिपकार्टवरून मागवलेल्या वस्तू वेळेवर आणि अचूक पत्त्यावर पोहोचतील.
- आपत्कालीन सेवा (Emergency Services): ॲम्ब्युलन्स, पोलीस किंवा अग्निशमन दलाला तुमच्यापर्यंत पोहोचण्यासाठी वेळ लागणार नाही.
- कॅब बुकिंग (Cab Booking): ओला, उबर बुक करताना लोकेशनचा गोंधळ होणार नाही.
- मालमत्ता व्यवस्थापन (Property Management): सरकारी योजना आणि मालमत्तेच्या नोंदीसाठी याचा उपयोग होईल.
एकंदरीत, डिजीपिन ही ‘डिजिटल इंडिया’ (Digital India) च्या दिशेने टाकलेलं एक मोठं आणि महत्त्वाचं पाऊल आहे. यामुळे आपला वेळ वाचेल, त्रास कमी होईल आणि सर्व सेवा अधिक कार्यक्षम होतील.
